Ptasia wiosna na Roztoczu
Zbliżającą się ptasią wiosnę najpierw można usłyszeć a potem zobaczyć. Na niebie odzywają się żurawie powracające na swoje lęgowiska z południowej i zachodniej Europy. Gęgawy i inne gęsi lecą w kluczach i okresowo zatrzymują się na polach, w pobliżu zbiorników wodnych, by nabrać sił przed dalszą migracją na północ. Skowronki śpiewają wysoko na niebie. Pojedyncze czajki widać na polach, chociaż z roku na rok ich liczebność maleje. Niektóre szpaki - tak pięknie uperlone można zaobserwować na polach. Odważne trznadle już oznajmiają swoją obecność na łąkach i polach. Skryte paszkoty teraz się pokazują na polach i w parkach. Kosy, które zostały z nami na zimę już hałasują wcześnie rano i o zmierzchu. W parkach i ogrodach głośno nawołują sikory i kowaliki. W starsze lub martwe drzewa stukają dzięcioły. Nieśmiało odzywają się już zięby które zostały z nami na zimę. Na polach parami przelatują kruki. To one jako jedne z pierwszych ptaków zakładają teraz gniazda. Swoją aktywność wykazują też bieliki - największe ptaki szponiaste występujące na Roztoczu. W pobliżu domostw i na skrajach lasów wieczorem odzywają się puszczyki. W marcu przylecą bociany białe i to ich widok nas najbardziej cieszy. Później dotrą do nas między innymi: jaskółki, krętogłowy, błotniaki stawowe, orliki krzykliwe, gąsiorki, dziwonie, itd.. Jako ostatnie w maju przylecą żołny (tylko na około 3 miesiące) by wykopać norki, złożyć jaja i wyprowadzić kolejne pokolenie kolorowych ptaków. A poza tym obserwując ptaki wczesną wiosną możemy jeszcze spotkać na Roztoczu zimowych gości z północy, to jest: myszołowa włochatego, jemiołuszkę lub czeczotkę. Dla obserwatorów ptaków zaczyna się najpiękniejszy czas w roku na spotkania z ptakami. Roztocze zapewnia najwięcej ptasich atrakcji, szczególnie wiosną, ponieważ przez ten region przebiega wschodni szlak migracji ptaków. Rezerwujcie terminy na birdwatching – nasz kalendarz wypraw terenowych i rowerowych jest już gotowy.
Migracje żurawi (Grus grus)
Żurawie (Grus grus) to ptaki wędrowne, które tworzą pary na całe życie. Przylatują do nas wiosną na swoje lęgowiska. Gniazda budują na mokradłach, wśród trzcin i turzyc, najczęściej w olsach. Zazwyczaj mają jedno lub dwa młode. Jesienią całe rodziny żurawi łączą się w olbrzymie stada i zaczynają migrować na zimowiska. Te spektakularne klucze żurawi słychać wyraźnie na niebie już od połowy września, w październiku a nawet do połowy listopada. Towarzyszy im charakterystyczny odgłos nazywany klangorem. Czasem wśród przelatujących kluczy żurawi słychać głosy młodych, które można porównać z pojedynczymi gwizdami (słychać na filmie). Żurawie odlatują do Europy Zachodniej, Południowej, a niektóre do Północnej Afryki. W ostatnich latach obserwuje się przypadki zimowania żurawi w Polsce, zapewne to jest związane z coraz łagodniejszymi zimami. Żurawie migrują przez Polskę dwoma głównymi szlakami: jednym północno-centralnym, przelatuje około 400.000 żurawi a drugim wschodnio-południowym, przelatuje około 150.000 żurawi. Ten drugi szlak przebiega przez Roztocze, dlatego też możemy się cieszyć tymi niezwykłymi spektaklami przyrody każdej jesieni.
Pokląskwa (Saxicola rubetra)
Pokląskwa to ptak wędrowny spotykany na wilgotnych łąkach lub polach Roztocza. Przylatuje pod koniec kwietnia lub na początku maja, a odlatuje we wrześniu. Zimę spędza w tropikalnej Afryce. Samiec pokląskwy w szacie godowej ma pomarańczową pierś i gardło, ciemnobrązowy wierzch głowy i pokrywy uszne oraz szeroką białą brew i wąski biały wąs. Wyróżniające są białe elementy na ciemnych skrzydłach i biała nasada sterówek. Natomiast w szacie spoczynkowej jego upierzenie jest mniej kontrastowe – tak jak na zdjęciu. Ale zawsze, zarówno samiec jak i samica mają wyraźną, szeroką, jasną brew. Pokląskwę najczęściej obserwujemy, gdy siedzi na szczycie niewysokiego krzewu na polu, z którego obserwuje otoczenie. Jej pieśń jest krótka, zgrzytliwa i niezbyt melodyjna. Gniazdo buduje na ziemi w dołku, który jest dobrze ukryty pod kępą traw. Samica składa w drugiej połowie maja 5-6 jaj i sama je wysiaduje przez 12-14 dni. Młode opuszczają gniazdo po 13 dniach. Rodzice opiekują się potomstwem przez kolejne 2-3 tygodnie. Pokląskwa żywi się owadami, pająkami i dżdżownicami. Pokarm znajduje zarówno w powietrzu, jak i wśród roślin i na ziemi. Pokląskwa często bywa mylona z kląskawką, ponieważ obydwa gatunki występują w podobnych siedliskach (kląskawka w odróżnieniu od pokląskwy nie ma wyraźnych kremowych brwi). Obserwacja pokląskwy podczas wypraw terenowych jest atrakcją dla turystów na Roztoczu.
Oknówka (Delichon urbicum) buduje gniazdo
Jedną z trzech jaskółek która przylatuje do Polskie jest oknówka (Delichon urbicum). Swoje gniazda buduje na zewnątrz budynków, głównie w pobliżu okien. Oknówka spędza wiele godzin w locie unosząc się dość wysoko. W ciągu roku wyprowadza od jednego do trzech lęgów. Ptaki w gnieździe pozostają najpóźniej do końca września, a potem odlatują na zimowisko. Po ziemi oknówka chodzi niezgrabnie, głównie po to, by zebrać błoto do budowy gniazda. Budując swoje gniazdo z błota i suchych gałązek na ścianach budynków manewrując swoim ciałem jak zwinny akrobata. Pomaga sobie też ogonem i ostrymi pazurami. Zdarza się, niestety, że właściciele budynków zrzucają niemal gotowe gniazda, a czasem co gorsza, z młodymi jaskółkami, bądź jajkami. Apelujemy do: administratorów budynków, właścicieli domów i mieszkań - nie usuwajcie gniazd oknówek! , to jest prawnie zabronione. Oknówki są bardzo potrzebne, ponieważ żywią się muchami, komarami i innymi nieprzyjaznymi owadami. Jeśli oknówka zbuduje gniazdo to nie można go już usuwać. Można jedynie zabezpieczyć to miejsce przed zabrudzeniem, montując pod gniazdem półeczkę, zbierającą odchody. Zawsze warto mieć oknówkę w swoim sąsiedztwie, bo zjada owady, szczególnie te dokuczliwe dla człowieka i zwierząt. Jeśli nie pozwolimy lęgnąć się jaskółkom, to owady staną się dla nas uciążliwe i nieprzyjemne. Nie jesteśmy sami, żyją wśród nas ptaki, które są naszymi sprzymierzeńcami w walce z nieprzyjaznymi owadami. Pozwólmy im żyć i wychowywać swoje młode - to i wtedy nam będzie żyło się lepiej.
Strona 1 z 22